Świnki morskie są delikatne, ale mają w sobie więcej siły, niż się wydaje. W sytuacji kryzysowej - gdy nie oddychają i nie wyczuwamy bicia serca - liczy się każda sekunda. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa (RKO) u świnki morskiej nie jest łatwa, ale w wielu przypadkach może uratować życie. Trzeba działać szybko, ale spokojnie, bo nerwowe ruchy czy zbyt silne uciski mogą wyrządzić więcej szkody niż pożytku.

Uwaga: To jest procedura ratunkowa dla sytuacji, gdy świnka nie oddycha, nie reaguje i nie ma wyczuwalnego pulsu.
Nie zastąpi opieki weterynaryjnej - po podjęciu resuscytacji ktoś musi natychmiast jechać do weterynarza, a druga osoba prowadzi RKO (resuscytację krążeniowo-oddechową).

Niestety skuteczność RKO u świnek morskich jest bardzo niska - według danych Vetlexicon udaje się przywrócić krążenie w ok. 9,3% przypadków, a pełne przeżycie do wypisu ze szpitala to zaledwie 2,3%.
To nie oznacza, że nie warto próbować - każda minuta bez pomocy zmniejsza szanse, a prawidłowo wykonane RKO jest jedyną szansą, by utrzymać życie do momentu dotarcia do lekarza.

Zachowaj zimną krew

To brzmi banalnie, ale pierwszą ofiarą paniki jest logika. Nawet jeśli serce bije Ci jak szalone, musisz wziąć głęboki oddech i działać krok po kroku.
Dobrze, jeśli przy śwince są dwie osoby - jedna prowadzi RKO, druga kontaktuje się z weterynarzem i organizuje transport.

Oceń sytuację - sekundy, nie minuty

  • Krok 1: Upewnij się, że nie ma zagrożenia (np. prąd, woda, duszący gaz).
  • Krok 2: Zawołaj świnkę po imieniu, delikatnie potrząśnij lub pogłaszcz.
  • Krok 3: Sprawdź oddech metodą „ucha” - przyłóż ucho nad pyszkiem i nosem, słuchaj i czuj oddech.
  • Krok 4: Sprawdź oddech metodą „lusterka” - przyłóż lusterko, czystą łyżkę lub ekran telefonu tuż przy nosie i zobacz, czy pojawia się zaparowanie. Jednocześnie obserwuj ruch klatki piersiowej.
  • Krok 5: Sprawdź bicie serca uchem - przyłóż ucho tuż za łokciem lewej przedniej łapki i słuchaj szybkiego rytmu.
  • Krok 6: Jeśli brak oddechu i pulsu - natychmiast przejdź do resuscytacji.

Pozycja do RKO

  • Zawsze na prawym boku - ta pozycja zapewnia najlepszy dostęp do serca i ułatwia wentylację.
  • Głowa w naturalnym ułożeniu, szyja lekko wyprostowana, drogi oddechowe drożne.

Sztuczne oddychanie

  • Krok 1: Oczyść drogi oddechowe - usuń resztki jedzenia, siana czy ściółki pęsetą lub palcem owiniętym gazą.
  • Krok 2: Zamknij pysk świnki palcami.
  • Krok 3: Wdmuchuj tylko przez nos małe ilości powietrza (z policzka, nie z pełnych płuc), obserwując, czy klatka piersiowa unosi się o 0,5-1 cm.
  • Krok 4: Nadmierne wdmuchnięcie może spowodować groźne rozdęcie żołądka.
Wskazówka od doświadczonych opiekunów: jeżeli boisz się, że wdmuchujesz za mocno, ćwicz na dłoni - powietrze powinno być ledwie wyczuwalne.

Masaż serca

  • Lokalizacja: tuż za łokciami przednich łap, po lewej stronie klatki piersiowej (miejsce projekcji serca).
  • Głębokość ucisku: 1-1,5 cm (około 1/3 do 1/2 szerokości klatki piersiowej)
  • Tempo: 100-120 ucisków/minutę.
  • Palce: wskazujący i środkowy jednej ręki.

Stosunek uciśnięć do oddechów

  • Jeżeli jesteś sam : 30 uciśnięć : 2 oddechy.
  • Jeżeli są dwie osoby : można stosować 15:2 (weterynaryjna praktyka dla małych ssaków).
  • W warunkach klinicznych : dopuszcza się ciągłe uciski z 10 oddechami/minutę.

Kontrola postępów

  • Co 2 minuty sprawdzaj puls i oddech.
  • Jeśli powrócą - przerwij uciski, ale utrzymuj drożność dróg oddechowych i monitoruj stan.
  • Jeśli po kilku minutach brak reakcji, rokowanie pogarsza się, ale kontynuuj RKO do momentu przejęcia przez weterynarza lub całkowitego wyczerpania sił.

Po przywróceniu oddechu

  • Zabezpiecz świnkę przed wychłodzeniem (np. kocyk, termofor obok, nie na ciele).
  • Natychmiast przewieź do kliniki - konieczne może być podanie tlenu, płynów, leków stymulujących serce.

Ważne uwagi

  • Nie wdmuchuj powietrza z pełnych płuc : grozi pęknięciem pęcherzyków płucnych.
  • Nie uciskaj brzucha : tylko klatkę piersiową.
  • Jeśli jesteś sam : priorytetem jest masaż serca, a oddechy co kilka cykli.

Najczęstsze błędy

  • Uciskanie pleców zamiast klatki piersiowej.
  • Zbyt silne wdmuchiwanie powietrza → rozdęcie płuc lub żołądka.
  • Nieprawidłowa pozycja (na brzuchu - utrudnia uciski i wentylację).
  • Zbyt wolne tempo ucisków lub przerwy dłuższe niż 10 sekund.

Bibliografia

Artykuł oparty na wytycznych weterynaryjnych RECOVER (Reassessment Campaign on Veterinary Resuscitation) oraz publikacjach dotyczących resuscytacji zwierząt egzotycznych, w tym danych Vetlexicon i badania Onuma et al. (2017) dotyczącego 146 przypadków RKO u zwierząt egzotycznych.

Zastrzeżenie:
Informacje zawarte w artykule mają charakter edukacyjny i nie zastępują konsultacji weterynaryjnej. W sytuacji zagrożenia życia zwierzęcia należy natychmiast skontaktować się z lekarzem weterynarii.