Jednym z najbardziej uroczych i zarazem tajemniczych zachowań obserwowanych u świnek morskich (łac. Cavia porcellus) jest tzw. popcorning – nagłe, energiczne podskoki, często wykonywane seriami, czasem z dodatkowymi obrotami ciała lub wyginaniem tułowia w powietrzu. Nazwa pochodzi od podobieństwa do ziaren kukurydzy eksplodujących w popcornie – zarówno pod względem wyglądu, jak i elementu zaskoczenia. Ale co tak naprawdę wiemy o tym zachowaniu? Czy to wyłącznie wyraz radości, jak przyjęło się uważać, czy też niesie ze sobą głębsze znaczenie etologiczne?

Ruch jako forma komunikacji i ekspresji

Z punktu widzenia etologii, czyli nauki o zachowaniu zwierząt, popcorning można zaklasyfikować jako zachowanie eksploracyjno-emocjonalne. Takie reakcje nie są ściśle ukierunkowane (nie prowadzą do zdobycia pokarmu czy ucieczki), ale wiążą się z pobudzeniem układu nerwowego – często na tle pozytywnych emocji, ale także fizjologicznego nadmiaru energii.

Popcorning najczęściej obserwuje się u:

  • młodych osobników (szczególnie od 2. do 6. miesiąca życia),
  • świnek wypuszczanych na wybieg po dłuższym czasie,
  • osobników znajdujących się w nowym, ciekawym środowisku,
  • zwierząt reagujących na ulubiony bodziec (np. głos opiekuna, świeżą porcję siana).


Zachowanie to jest uznawane za odpowiednik zabawy i ekscytacji, ale u niektórych osobników może również pełnić funkcję adaptacyjną – jako sposób na odreagowanie stresu czy pobudzenia ruchowego.

Neurobiologia popcorningu

Podczas popcorningu dochodzi do szybkiego skurczu dużych grup mięśni, przede wszystkim kończyn tylnych oraz mięśni grzbietu. Reakcja ta zachodzi błyskawicznie i jest koordynowana przez móżdżek i pień mózgu – obszary odpowiadające za równowagę i motorykę. U osobników młodych układ nerwowy jest szczególnie plastyczny, dlatego skoki mogą być efektem szybkiej reakcji na bodziec oraz próbą rozładowania napięcia wewnętrznego.

Niektórzy naukowcy sugerują, że zachowanie to ma również komponent hormonalny – może być związane z chwilowym wzrostem poziomu dopaminy (neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za poczucie nagrody i przyjemności) oraz adrenaliny.

Czy popcorning zawsze oznacza coś pozytywnego?

W większości przypadków popcorning świadczy o dobrym samopoczuciu świnki, ale jak każde zachowanie, należy je interpretować w kontekście. W rzadkich przypadkach nagłe skoki mogą być reakcją obronną (np. przy nagłym hałasie) lub objawem dyskomfortu, np. przy problemach neurologicznych lub skórnych (np. świąd przy pasożytach). Kluczowe jest więc, by obserwować częstotliwość, intensywność i kontekst zachowania.

Jeśli popcorning pojawia się bez wyraźnego powodu, jest bardzo gwałtowny, a świnka wydaje się zdezorientowana – warto skonsultować się z lekarzem weterynarii.

Popcorning a inne zachowania ruchowe

Popcorning różni się wyraźnie od takich zachowań jak:

  • ucieczka – ruch skierowany od bodźca, zwykle liniowy,
  • zastyganie – reakcja obronna bez ruchu (immobilizacja),
  • eksploracja – powolne, metodyczne badanie otoczenia,
  • bryknięcia dominacyjne – charakterystyczne, krótkie podskoki samców w okresie dojrzewania, czasem połączone z drżeniem ciała.

Wnioski

Popcorning to nie tylko rozkoszne widowisko dla opiekuna, ale także ważny sygnał o stanie emocjonalnym i dobrostanie świnki morskiej. To jedno z nielicznych zachowań, które w sposób spontaniczny wyrażają radość i pozytywne pobudzenie u zwierząt nieuchodzących zwykle za szczególnie ekspresyjne.

Obserwując popcorning u swojego pupila, możemy mieć powody do dumy – oznacza to, że zwierzę czuje się bezpieczne, zdrowe i szczęśliwe w swoim środowisku. A to dla opiekuna najlepszy możliwy sygnał.