W adopcjach świnek morskich wciąż pokutuje wiele fałszywych przekonań — jednym z najbardziej krzywdzących jest to, że samce śmierdzą albo są agresywne, więc lepiej ich unikać. W efekcie wielu cudownych chłopaków zostaje odrzuconych zanim ktokolwiek da im szansę. W tym artykule przyglądamy się, skąd wziął się ten mit, dlaczego nie ma żadnego potwierdzenia w faktach i dlaczego warto spojrzeć na samce inaczej — z otwartością, wiedzą i gotowością do obalenia starych schematów.

Dlaczego wciąż są niechciani i dlaczego ten trend trzeba zmienić

W adopcjach świnek morskich od lat obserwujemy jedno zjawisko, które powtarza się z niepokojącą regularnością: osoby zainteresowane adopcją niemal zawsze pytają najpierw o samiczki. Jeśli usłyszą, że dostępne są wyłącznie samce — rozmowa w większości przypadków urywa się. Powód? Rzekomo „samce śmierdzą”, „samce się biją”, są „trudniejsze”, „mniej łagodne” albo „mniej polecane”.

To przekonania funkcjonują od lat i choć nie mają nic wspólnego z rzeczywistością, nadal wpływają na decyzje wielu potencjalnych opiekunów. W efekcie — chłopaki zostają. Czekają. Przesuwają się z jednego boksu do drugiego, patrząc, jak ich samicze koleżanki trafiają do nowych domów. Czasem czekają miesiącami. A czasem — nie doczekują się nigdy.

Tymczasem nie ma żadnego logicznego powodu, dla którego samce miałyby być gorzej postrzegane. W rzeczywistości to często zwierzęta bardzo społeczne, kontaktowe i otwarte na człowieka. Problem nie leży w ich płci, ale w utrwalonych stereotypach, braku edukacji i powielanych mitach, które niesłusznie stawiają je na straconej pozycji.

Mit o „śmierdzących samcach”

Mit o „śmierdzących samcach” świnek morskich wziął się z niezrozumienia fizjologii tych zwierząt oraz z zaniedbań opiekuńczych, które błędnie przypisano płci. Samce, podobnie jak samiczki, posiadają gruczoł zapachowy znajdujący się u nasady ogona, który służy do oznaczania terytorium i komunikacji. U niektórych samców, szczególnie w okresie dojrzewania lub przy wyraźnej dominacji, gruczoł ten może być bardziej aktywny i wydzielać naturalny zapach — jednak nie jest to smród, a jedynie jeden z wielu fizjologicznych sygnałów. Problem pojawia się wtedy, gdy gruczoł nie jest regularnie czyszczony, świnka żyje w zanieczyszczonym środowisku lub jest karmiona nieodpowiednią dietą. W takich warunkach może dojść do nagromadzenia tłustej wydzieliny, jej fermentacji, a nawet stanu zapalnego, co skutkuje silnym, nieprzyjemnym zapachem. To jednak nie kwestia płci, lecz warunków opieki. Samiec, który ma czyste legowisko, dobrą dietę i regularnie kontrolowany gruczoł zapachowy, nie pachnie w żaden sposób intensywniej niż samiczka. Niestety, mit o „śmierdzących samcach” jest powielany bez refleksji, co skutkuje tym, że wiele zadbanych, zdrowych i zupełnie bezwonnych samców nie może znaleźć domu tylko dlatego, że ktoś kiedyś nie doczyścił gruczołu i winę zrzucił na naturę.

Skąd się wziął mit o „agresywnych samcach”?

Źródeł tego przekonania można doszukiwać się w kilku miejscach. Wiele osób opiera swoją opinię na jednym nieudanym doświadczeniu — własnym lub cudzym. Samiec, który trafił do za małej klatki razem z innym dorosłym, dominującym osobnikiem, w stresujących warunkach, bez możliwości ucieczki, bez odpowiedniego przygotowania i znajomości zasad łączenia — oczywiście, że zareagował agresją. Ale to nie agresja była cechą samca. To była reakcja na sytuację, za którą odpowiedzialny był człowiek.

Inni powielają zasłyszane gdzieś stwierdzenia: od sprzedawców w sklepach, w komentarzach w internecie, od znajomych. Problem polega na tym, że wielu z tych źródeł brakuje rzetelnej wiedzy o zachowaniach świnek morskich, ich strukturze społecznej, procesie budowania relacji czy języku ciała.

Wszystko to sprawia, że opinia o samcach jako zwierzętach „trudniejszych” lub „bardziej konfliktowych” utrwaliła się w świadomości ludzi i do dziś działa na niekorzyść wielu fantastycznych, zupełnie nieagresywnych osobników.

Co naprawdę decyduje o zachowaniu świnki?

Nie płeć. Tylko indywidualny charakter, doświadczenia i warunki, w jakich świnka funkcjonuje.
Samce potrafią być zarówno bardzo zrównoważone, jak i impulsywne. To samo dotyczy samiczek. W naszym centrum adopcyjnym spotykamy samiczki, które potrafią bez ostrzeżenia gryźć inne świnki, jak i samce, które z każdą nową osobą witają się noskiem. I odwrotnie.

Najwięcej zależy od:
  • przestrzeni, jaką świnki mają do dyspozycji,
  • przebiegu procesu łączenia,
  • wcześniejszych doświadczeń (np. traumy),
  • oraz zwykłego, osobniczego „usposobienia”.
Czasem dwóch samców tworzy idealnie zgodną parę przez całe życie, czasem dwie samiczki nie są w stanie się dogadać mimo wielu prób. Mityczna różnica między płciami bardzo często okazuje się więc złudzeniem wynikającym z błędów człowieka, a nie z natury zwierzęcia.

Rola stereotypów i konsekwencje dla zwierząt

Najgorsze w tym wszystkim jest to, że krzywdzące przekonania mają realny wpływ na los konkretnych zwierząt.
Z punktu widzenia opiekuna — niechęć do adopcji samców to tylko decyzja. Ale z punktu widzenia świnki — to często przekreślenie szansy na dom, na towarzystwo, na lepsze życie.

Samce siedzą samotnie w klatkach. Przychodzą nowe samiczki, które „idą w pierwszej kolejności”. Chłopcy czekają.

Jeśli samców nikt nie adoptuje, nie ma dla nich miejsc w domach tymczasowych. A czasem — nie ma też ratunku.

Samce też mają zalety

Z naszej praktyki wynika, że wiele samców to zwierzęta bardzo komunikatywne, chętne do interakcji z człowiekiem, ciekawe i skore do zabawy. Często są bardziej ekspresyjne i „gadające” niż samiczki. Bywają bardziej stabilne emocjonalnie — mniej płochliwe, łatwiej przechodzą rekonwalescencję i lepiej znoszą zabiegi weterynaryjne.

To nie są zasady absolutne, bo każda świnka jest inna. Ale równie niesprawiedliwe, co uprzedzenia wobec samców, byłoby zakładanie, że tylko samiczki nadają się do adopcji, dla początkujących, czy „na pierwszą świnkę”. To nieprawda. Najlepszą pierwszą świnką jest ta, która została dobrana odpowiedzialnie — bez względu na płeć.

Dlaczego piszemy ten tekst?

Bo zbyt wiele razy widzieliśmy, jak cudowny, spokojny samiec był pomijany tylko dlatego, że był samcem. Bo zbyt wiele razy nie doszło do adopcji, która byłaby możliwa, gdyby ktoś nie upierał się przy samiczce. Bo zbyt wiele razy patrzyliśmy, jak świnki czekają bez końca.

Jeśli czytasz ten tekst i zastanawiasz się nad adopcją — prosimy, nie zaczynaj od pytania o płeć.
Zacznij od pytania: „Które zwierzę potrzebuje mnie najbardziej?”
Możliwe, że będzie to samczyk. I możliwe, że będzie to Twoja najlepsza decyzja.